Het licht zien

Op het netvlies zitten speciale fotoreceptorcellen, deze noemen we staafjes en kegeltjes. Kegeltjes zijn voornamelijk geschikt voor scherp zicht en kleuren, waar staafjes vooral voor nachtvisie zorgen. De verhouding staafjes en kegeltjes en de capaciteit van deze cellen kan verschillen tussen diersoorten.

Zo hebben kippen een extra kegeltje waarmee ze ook violet en UV-straling kunnen waarnemen. Daarnaast hebben ze ook een kegeltje dat extra gevoelig is voor beweging en een kegeltje dat nog specifieker kleuren ziet dan dat wij mensen kunnen zien. Kippen hebben maar een klein deel overlap waar beide ogen hetzelfde zicht hebben. Elk oog heeft een andere kwaliteit. Zo is het linkeroog vooral betrokken bij analyse van nieuwe dingen, ruimtelijke ordening en ver weg zien. Het rechteroog is vooral belangrijk bij het herkennen van soortgenoten en het dichtbij zien. Dit verschil ontstaat door de ontwikkeling in het ei waarbij het rechteroog al licht ontvangt door de schaal heen en het linkeroog onder de vleugel zit.

Schijn ‘n lichtje op mij

Licht bestaat eigenlijk uit golven door de lucht. Het zijn elektrische en magnetische trillingen die zich als golfbewegingen voortplanten door de ruimte. De lengte van zo’n golfbeweging bepaalt wat voor licht het is. Zichtbaar licht voor de mens heeft een golflengte van 380 (violet) tot 740 (rood) nanometer. Zoals hierboven beschreven kunnen kippen nog meer zien, zij kunnen vanaf een golflengte van 100 (UV) nanometer al zien. Lampen geven een smallere variatie in golflengte en daarmee dus ook een andere kleur dan natuurlijk licht, ook al lijkt dit ogenschijnlijk hetzelfde licht.

Naast de verschillen in werking van het oog zijn er ook verschillen tussen lampen. Een tl-lamp gaat eigenlijk snel aan en uit en geeft dus geen continu licht. Hierin maken we ook nog onderscheid tussen hoog-en laagfrequente tl-lampen. Bij laagfrequente lampen kan het zijn dat kippen dit zien als flikkerend licht, vooral bij een hoge lichtintensiteit. Ledverlichting heeft dit effect niet en is continu aan. Het is een stuk voordeliger ten opzichte van tl-lampen, omdat het meer energie omzet naar licht en een langere levensduur heeft.

Mag het licht uit?

Licht is een breed onderwerp. Zo kan er onder andere gekeken worden naar lichtschema’s en lichtintensiteit, maar natuurlijk ook naar de kleur van het licht en de lamp soort. Variatie hierin kan een positief effect hebben op het welzijn en daarmee de prestatie van kippen.

Priscilla Zieltjens

Dierenarts Poultry Vets