‘Kies voor langere leegstand bij salmonellabesmetting’

Salmonella Java of Infantis duikt regelmatig opnieuw op in vleeskuikenstal

„Kies voor een langere leegstand bij een salmonellabesmetting. Zeker Salmonella java of infantis duikt na een eerdere uitbraak regelmatig opnieuw op in een vleeskuikenstal. Het is lastig om hier vrij van te geraken”, zegt pluimveedierenarts Suzanne Bosman van Poultry Vets. „Salmonella is geen groot probleem in de vleeskuikenhouderij, maar vorig jaar waren er wel meer uitbraken dan de afgelopen jaren. Bovendien werden er de afgelopen jaren vaker exotische soorten vastgesteld.”

De Nederlandse leghennenhouderij overschreed in 2023 en 2024 voor het eerst in jaren de salmonellanorm van de EU. Het aantal met Salmonella enteritidis (SE) of Salmonella typhimurium (ST) besmette koppels bedroeg 3,46 procent, terwijl dit onder de 2 procent moet liggen om onder de EU-norm te blijven. Het afgelopen jaar was een soortgelijk beeld te zien in de leghennenhouderij.

In de vleeskuikenhouderij bedroeg het percentage met Salmonella enteritidis of Salmonella typhimurium besmette koppels 0,11 procent in 2023 . Het bleef hiermee ruimschoots onder de EU-norm van 1 procent. Ook de hoeveelheid besmette koppels (groot)ouderdieren en kalkoenen bleef de afgelopen jaren ver onder de EU-norm van 1 procent.

„Er is in 2024 wel een absolute toename van het aantal met salmonella besmette vleeskuikenkoppels ten opzichte van 2023, waarin Salmonella java en Salmonella infantis de serotypes blijven die verreweg het meest gevonden worden in Nederland”, zegt pluimveedierenarts Fiona Schoemaker-van Kaam. Ze is deskundige op het gebied van salmonella binnen de Royal GD. „We moeten het aantal besmette koppels met salmonella in de vleeskuikenhouderij niet overdrijven, maar in 2024 is een toename gezien ten opzichte van 2023. Het moet dus wel onze aandacht houden”, benadrukt Schoemaker.

Meer exoten

Pluimveedierenarts Suzanne Bosman helpt namens pluimveepraktijk Poultry Vets vleeskuikenhouders hun stallen vrij te krijgen na een besmetting. Ze merkt op dat salmonella in de vleeskuikenhouderij geen groot probleem is, maar dat de druk vorig jaar wel wat hoger was dan andere jaren en dat er meer uitbraken waren.

Het valt Bosman bovendien op dat er de afgelopen jaren vaker ‘exotische’ salmonellasoorten worden vastgesteld die zich gedragen als een infantis- of javabesmetting. Deze beide salmonellastammen keren regelmatig terug na een eerdere besmetting, omdat deze soorten makkelijk in de stal op moeilijk te bereiken plaatsen kunnen overleven.

Pluimveedierenarts Schoemaker van GD onderschrijft dit. „Van sommige exotische serotypes hebben we inderdaad een (lichte) verhoging gezien afgelopen jaar. Maar deze groep is niet groter dan Salmonella java en Salmonella infantis.”

‘Langere leegstand’

Schoemaker wijst erop dat tempexkevers, die vaak aanwezig zijn in vleeskuikenstallen, drager kunnen zijn van Salmonella java of infantis. Dit blijkt uit onderzoek. „Soms lijkt het alsof ze er niet of nauwelijks zijn, maar komen ze pas tevoorschijn uit het isolatiematerialen of scheuren en kieren als de stal opwarmt. Insectenbestrijding is dus van cruciaal belang en zeker na een salmonellabesmetting”, legt Schoemaker uit. „Tempexkevers kunnen bovendien wel een jaar oud worden”, vult Bosman aan.

„Kies bij een besmetting met Salmonella java of infantis voor een langere leegstand van minimaal twee weken extra of zo lang als noodzakelijk is voor een grondige reiniging en ontsmetting”, raadt Bosman ten strengste aan. „Naast dat tempexkevers drager kunnen zijn, kan de bacterie ook aanwezig blijven in scheuren van de vloer of kieren in de zijmuren, zo blijkt uit monstername.”

„Op sommige vleeskuikenbedrijven die lang negatief waren, dook de bacterie weer op na het inbouwen van daglicht. Het kan toeval zijn dat deze bedrijven juist na een verbouwing weer positief raakten, maar het kan ook zijn dat de bacterie bijvoorbeeld nog in de isolatie of in tempexkevers overleefd heeft”, vertelt Bosman. „Enkele vleeskuikenbedrijven die na een vogelgriepuitbraak een half jaar of langer leegstonden, waren na de eerste opzet direct weer positief.” Dit toont volgens haar aan dat de salmonellabacterie lang kan overleven.

Overleven

„Salmonella java- en infantisbacteriën kunnen heel goed in de omgeving van vleeskuikenstallen overleven en na een uitbraak zelfs teruggevonden worden in bomen of het gras rondom de stallen”, vult Schoemaker aan.

Bij leghennen komt nauwelijks Salmonella java of infantis voor. „Bij jonge kuikens is de darmflora nog niet goed ontwikkeld, waardoor er veel sneller iets in de darmen kan komen dan bij leghennen waar de darmflora wel goed ontwikkeld is. Bij leghennen is er veel meer competitie; daardoor kunnen Salmonella java- of infantisbacteriën niet zomaar aanslaan”, verklaart Schoemaker.

Rigoureus schoonmaken

Om vrij te raken van java of infantis moet een vleeskuikenhouder zijn stallen rigoureus schoonmaken en desinfecteren, stelt Bosman. „Inzepen is noodzaak. Daarnaast moet het hele voersysteem worden gereinigd en ontsmet. De bacterie kan namelijk in het voersysteem genesteld zitten. Er zijn professionele bedrijven die silo’s reinigen en ook de voervijzels. Bovendien zijn er bedrijven die voerlijnen kunnen reinigen zonder dat de spiraal eruit moet. Soms kiezen vleeskuikenouders ook om de spiraal eruit te halen. Er zitten in het voersysteem veel vetlagen. Die krijg je niet een-twee-drie schoon. Inzepen, en reinigen en ontsmetten met chloor is noodzaak.”

Door de ontsmetting met chloor kunnen voerlijnen gaan roesten. Sommige vleeskuikenhouders balen hier stevig van. Bosman begrijpt dit, maar benadrukt dat roest op de voerlijnen minder erg is dan een salmonella-besmette stal. „Een vleeskuikenbedrijf met salmonella-besmette stallen is minder waard.”

‘Ontvet de stallen twee keer’

Bosman adviseert de stallen twee keer in te zepen en schoon te spuiten. „Soms zijn alle stallen heel grondig gereinigd en keert de besmetting de eerste week in de nieuwe ronde al terug. Dat is heel frustrerend. Soms lijkt een stal heel goed schoongemaakt te zijn, maar zijn er toch plekken die na de eerste keer reinigen niet goed schoongespoten zijn.”

Nadat de stallen grondig ontvet en schoongespoten zijn, adviseert Bosman de vloeren en zijmuren te ontsmetten met chloor en vervolgens te vernevelen met formaline. „Er is discussie over het gebruik van formaline, maar het is het middel dat het beste werkt om vleeskuikenstallen vrij te maken van virussen of salmonella’s. Als je de stal goed reinigt, hoef je bovendien niet per se veel formaline te gebruiken om de stal te ontsmetten. Neutraliseer de formalinelucht in de stal vervolgens met ammoniak en lucht de stal goed na.”

Coaten

Sommige vleeskuikenhouders besluiten de vloeren van hun stallen te coaten als ze meer niet van een java- of infantisbesmetting afkomen. Is dit de oplossing? „Na het coaten van de vloer kun je deze na het inzepen makkelijker schoonmaken en neemt de coccidiosedruk ook af. Het is echter de vraag welke coating nodig is en hoelang de coating blijft zitten. Als je voldoende zeep gebruikt, kun je een gewone betonvloer echter ook goed schoonspuiten. Hoewel coaten van de vloer voordelen biedt tijdens het schoonspuiten van de stal is het niet dé oplossing om van een besmetting af te komen”, benadrukt Bosman. Los daarvan is het coaten van stalvloeren ook vrij duur. Bosman raadt vleeskuikenhouders daarom aan goed te overwegen of ze hiervoor kiezen. Schoemaker beaamt dit en vult aan: „De kwaliteit van de coating is belangrijk. Na het coaten is het niet zo dat je als vleeskuikenhouder nooit meer naar je vloeren hoeft om te kijken; houd slijtage of beschadigingen in de gaten”.

Bron: pluimveeweb – https://www.pluimveeweb.nl/artikel/1205173-kies-voor-langere-leegstand-bij-salmonellabesmetting/