Onbehandelde hennen: “Goed drinkwatermanagement scheelt een slok op een borrel”
Het verbod op snavel behandelen bij leghennen is al weer een tijdje een gegeven. De eerste ervaringen zijn dat het houden van onbehandelde hennen boven verwachting goed gaat. Koppels kunnen echter wel meer schade aanrichten met hele snavels wanneer ze om welke reden dan ook uit balans raken. Als dierenartsen hebben wij de indruk dat we opnieuw op zoek moeten naar de beste manier om onbehandelde hennen te houden. In dit kennisartikel willen we daarom het drinkwatermanagement onder de aandacht brengen.
Steeds vaker worden wij gevraagd mee te kijken bij de opstart van jonge koppels leghennen of de heropstart van een koppel na een ruiperiode. Wanneer wij bij zo’n koppel komen, besteden we natuurlijk aandacht aan technische resultaten. Wat voor ons minstens zo belangrijk en informatief is, is om goed naar het koppel te kijken en hennen door de hand te nemen. Door even de rust te pakken en het gedrag van de dieren te observeren, kom je soms tot interessante ontdekkingen. Wat ons de afgelopen tijd in toenemende mate is opgevallen, is dat een percentage hennen in het koppel moeite heeft om voldoende water op te nemen. Het gaat om hennen die iets achterlopen in lichaams-ontwikkeling ten opzichte van de rest van het koppel.
Wat er gebeurt, is dat dominante hennen met grote rode kammen deze hennen met hun scherpe snavels wegjagen bij het water en voer. Het gevolg is dat de verjaagde dieren achter blijven lopen op de rest van het koppel. Ditzelfde fenomeen zien we ook bij ruikoppels. Van deze geruide hennen mag worden verwacht dat ze ervaring hebben met het drinkwatersysteem in de stal. Toch zien we dat een deel van de hennen verjaagd wordt bij het drinkwater en wanneer ze wel de kans krijgen, proberen ze water uit de lekbakjes te snoepen. Soms drinken deze verjaagde hennen zelfs onder je hand omdat ze dan beschermd worden tegen dominante dieren (zie foto).
Over dergelijke koppels horen we dat ‘het voer er niet goed in gaat’. Een goede drinkwateropname is namelijk een belangrijke sleutel tot een goede voeropname. Het drinkgedrag van hennen met hele snavels is daarnaast wezenlijk anders dan van hennen met gekapte snavels. Behandelde hennen drinken met de punt van de snavel en morsen nauwelijks. Onbehandelde hennen drinken met schuine snavel (zoals wij mensen onder de kraan drinken) en vermorsen daarbij water op de mestband. Onbehandelde hennen hebben soms moeite om in korte tijd voldoende water op te nemen met de huidige nippels in legstallen.
Onze visie is dat de hennen die moeite hebben met het opnemen van voldoende drinkwater enorm gebaat zijn bij het verstrekken van toegang tot open drinkwater. Door een deel van de nippels te vervangen door cupjes met open drinkwater (bijvoorbeeld 1 op 10) kunnen we aan die behoefte tegemoet komen. Ook het aanbieden van voldoende drinkmogelijkheden is belangrijk: nippels op de verdieping onder de legnesten worden vaak uitgezet uit angst voor buitennest eieren, maar hennen hebben (zeker in de eerste week na aankomst op het legbedrijf) juist behoefte aan genoeg plekken om drinkwater op te nemen. Andere maatregelen om verjaagde hennen te helpen, kunnen gezocht worden in lichtmanagement en misschien zelfs door het inlassen van een zogenaamde ‘midnight snack’. De eerste ervaringen die wij hebben opgedaan in legstallen van klanten waarin cupjes zijn gehangen of nippels waaruit hennen met hele snavel beter kunnen drinken, zijn positief.
Kortom, pas als de basis goed is – voldoende voer en water – kunnen de hennen technisch optimaal gaan presteren. Goed drinkwatermanagement scheelt hierbij letterlijk een slok op een borrel!
